Alamat ng Daga

by Audrey L. Marbella


May isang maliit na bayan, ang Dahog Dahog na kung saan sa di kalayuan ay may mag-asawang naninirahan. Kadalasan sila ay naglalakad papuntang bayan upang bumili ng mga kinakailangan sa araw-araw. Ang mag-asawang ito ay may isang anak, si Undang, walong taong gulang.
Isang araw napag-isipan ng mag-asawa na ipagluto ang kanilang anak ng spaghetti, ito ay ang sikat na pagkain sa mga bata kaya naman umagang umalis ang kanyang ina upang bumili ng mga sangkap. Bumalik ito agad upang makapagluto na. Si Undang naman ay masayang naglilinis ng bakuran dahil sa pagkasabik sa spaghetti. Nagluto na ang kanyang ina at naalala nito na nakalimutan niyanng bumili ng keso.
Inutusan nito ang kanyang anak na bumili saglit ng keso. Pagkatapos maglinis ni Undang tila nakaramdam ito ng pagkatamad marahil na rin sa pagod at gutom. Ngunit kahit ganun sinunod pa rin niya ang kanyang ina. Sa paglalakad niya ay may naamoy siyang mabango, "Kung hindi ako nagkakamali amoy iyon ng keso ngunit tila mas masarap ito kumpara sa iba." Pero nagtaka siya dahil sa lugar na iyon na magubat ay may keso. Ngunit nagpatuloy pa rin siya sa pagsunod sa amoy.
Nakarating siya sa lugar at nagulat sa kanyang nakita, lupa na pinagsama-sama sa isang lugar na tila pinagkumpol-kumpol, maganda ang pagkakahugis nito na mukhang bahay talaga. Ito ay bahay ng isang matandang duwende na matagal ng naninirahan doon. Sa hugis bahay na ito ay may malaking butas, at sa loob nito ay may bagay na nakabalot sa tela. Ito ay ang kanyang naaamoy, ang keso! Hindi nagdalawang-isip na kinuha ito ni Undang at bumalik sa kanila. Nagulat ang kanyang ina sa bilis ng pagbabalik nito, ngunit hinayaan na lang niya, ang mahalaga ay nakabili ito. Kumain na sila at nalasahan ang pagkasarap ng keso. Ang hindi nila alam, ang keso na kinuha ng walang paalam ni Undang ay pag-aari ng isang matandang duwende. Ang duwende ay nagalit at isinumpang sa pagtulog ng taong kumuha ng kanyang keso, ito ay magiging isang maliit na hayop na mahilig sa keso. Kinabukasan, ganun nga ang nangyari. Dito nagsimula ang alamat ng daga.